Co robić w razie utraty dowodu osobistego?

Wedle polskiego prawa dowód osobisty jest potwierdzeniem tożsamości, obywatelstwa, uprawnia do przekraczania granic między państwami Wspólnoty Europejskiej. W praktyce to dokument niezbędny do załatwienia wszelkich spraw urzędowych, wylegitymowania przed policją czy innymi służbami. Co więcej, posiadanie dowodu jest obowiązkiem pełnoletniego obywatela Rzeczypospolitej Polskiej.¹ Obecnie nie jest to książeczka, lecz karta z warstwą graficzną i warstwą elektroniczną. Jej zgubienie nie jest trudne, a konsekwencje mogą być naprawdę poważne. Radzimy, co należy zrobić w takiej sytuacji. Ostrzegamy i wyjaśniamy, jakie konsekwencje generuje zgubiony dowód osobisty. Informujemy, kto może czasowo zawiesić dowód.

Co oznacza zgubiony dowód osobisty gdzie zgłosić tę sytuację?

Każdy, kto zastanawia się, co oznacza zgubiony dowód osobisty gdzie zgłosić tę sytuację, powinien mieć świadomość, że ustawa nakłada obowiązek niezwłocznego zgłoszenia tego faktu organowi dowolnej gminy.² Dzwonienie lub udanie się na policję nie ma sensu, gdyż samo zgubienie nie jest czynnością kwalifikowaną jako przestępstwo. Co innego, gdy do utraty dokumentu doszło w związku z kradzieżą, włamaniem lub innym czynem o charakterze przestępczym. Niezależnie od zgłoszenia zguby w urzędzie, należy zastrzec dowód w banku. Bez względu na przyczynę, okoliczność, w której został zgubiony dowód osobisty koszt dla posiadacza dotyczy wyłącznie wyrobienia nowego. 

Instrukcja: zgubiony dowód osobisty unieważnienie przez internet

Najłatwiej o zgubieniu dowodu poinformować odpowiednie organy przez internet. Jest to w pełni bezpieczna procedura, wymagająca potwierdzenia tożsamości, dlatego konieczne jest posiadanie Profilu Zaufanego. Na szczęście teraz można go uzyskać online. Instrukcja, jak założyć Profil Zaufany, znajduje się na https://www.gov.pl/web/gov/zaloz-profil-zaufany. Do tego, aby zgłosić fakt zgubienia dowodu osobistego, a ściślej jego unieważnienie, za pośrednictwem internetu, należy: 

• Krok 1. Zalogować się na Profil Zaufany poprzez www.obywatel.gov.pl.
• Krok 2. Wskazać, czego dotyczy zgłoszenie. System automatycznie wybierze adresata zgłoszenia, czyli urząd, który wydał dowód.
• Krok 3. Określić formę otrzymania zaświadczenia o utracie dokumentu tożsamości, które będzie ważne do momentu wydania nowego, maksymalnie 2 miesiące. 
• Krok 4. Elektronicznie podpisać wniosek i go przesłać.

W ten sposób można dokonać unieważnienia każdego dowodu, zarówno tego zwykłego, wydanego przed 4 marca 2019 roku, jak i e-dowodu. Trzeba mieć na uwadze, że uzyskane z urzędu zaświadczenie nie jest dokumentem tożsamości. Konieczne jest zatem złożenie wniosku o wydane nowego dowodu osobistego.

Instrukcja: zgubiony dowód osobisty co robić na wypadek braku Profilu Zaufanego?

Poprzez osobiste stawiennictwo w urzędzie można również dokonać zgłoszenia o utracie dowodu. Wcale nie musi być to urząd w miejscu zamieszkania czy meldunku. Tego rodzaju sprawy załatwiane są na miejscu i wymagają:

• Krok 1. udania się osobiście do urzędu, chyba że sytuacja dotyczy osób do 18. roku życia lub ubezwłasnowolnionych, gdyż wtedy pojawić się powinien odpowiednio rodzic, kurator bądź opiekun prawny;
• Krok 2. zabrania innego dokumentu potwierdzającego tożsamość – paszportu, gdy został wydany,
• Krok 3. wypełnienia formularza utraty dowodu osobistego na miejscu.

W tej sytuacji od ręki zostanie wydane zaświadczenie na potwierdzenie unieważnienia dowodu.

Dlaczego każdy zgubiony dowód osobisty wymaga zastrzeżenia i jest to tak ważne dla posiadacza? 

Na wypadek każdej sytuacji z cyklu zgubiony dowód osobisty zastrzeżenie w internecie lub w tradycyjny sposób, osobiście, w instytucjach finansowych jest bardzo ważne. W dodatku zagubiony dowód powinien zostać zastrzeżony nawet w tych bankach, w których jego posiadacz nie jest klientem. Listę instytucji przyjmujących zastrzeżenia od osób niebędących klientami można znaleźć na  https://dokumentyzastrzezone.pl/lista-bankow-zastrzegajacych-dokumenty-od-wszystkich-osob/.

Co istotne, wystarczy tego dokonać tylko w jednej z nich, a informacje zostaną przekazane do pozostałych uczestników Systemu Dokumenty Zastrzeżone, w tym nie tylko banków, ale także firm i innych instytucji. Dane Związku Banków Polskich pokazują, że tylko w pierwszym kwartale 2020 roku zarejestrowano próby wyłudzenia 1,4 tys. kredytów przy wykorzystaniu kradzionej tożsamości.³ Szybkie zastrzeżenie w bankowym systemie może ustrzec przed taką sytuacją każdego, kto zgubił dowód. Co prawda firmy pożyczkowe czy banki wykorzystują dodatkowe metody weryfikacji, ale przestępcy znajdują coraz to nowsze sposoby, aby je złamać. Osoby posiadające konto w serwisie internetowym Biura Informacji Kredytowej, mogą zastrzec dowód online.

Jak czasowo zawiesić zgubiony dowód osobisty?

Posiadacze dowodów wydanych po 4 marca 2019 roku, czyli plastikowych kart wyposażonych w elektroniczny chip z zapisanymi danymi działających jako e-dowód, bezstykowo, mogą bezpłatnie je zawiesić. Zawieszenie dowodu to rozwiązanie dla tych, którzy gdzieś zawieruszyli dokument, ale mają nadzieję na jego rychłe znalezienie. Można tego dokonać przez internet poprzez Profil Zaufany lub udając się do dowolnego urzędu gminy. Zawieszenie następuje na okres 14 dni.    W sytuacji unieważnienia dowodu w razie jego znalezienia i tak trzeba wyrobić nowy. Takiego obowiązku nie ma, gdy posiadacz zawiesi dowód. Jeśli się odnajdzie, wystarczy go odwiesić. 

Gdzie zgłosić zgubiony dowód osobisty za granicą?

Bez względu na okoliczności zgubiony dowód osobisty za granicą zawsze powinien zostać zgłoszony konsulowi Rzeczypospolitej Polskiej. Przewidziano kilka dostępnych form takiego zgłoszenia: osobistą, pisemną za pośrednictwem poczty lub telefaksu. Bez względu na formę konieczne jest wypełnienie formularza utraty dowodu osobistego. Można go uzyskać w konsulacie. Konsul po weryfikacji danych posiadacza utraconego dokumentu przekaże sprawę do właściwego urzędu gminy na terenie Polski i dopiero ten organ ma możliwość unieważnienia dowodu. Zgłaszający zgubę za granicą otrzyma od pracownika konsulatu zaświadczenie o utracie dowodu osobistego – na miejscu bądź listownie na wskazany adres. Z tego tytułu nie trzeba ponosić opłaty.

Polski obywatel, który utracił dowód będący jego jedynym dokumentem podróży za granicą, w razie potrzeby uzyska tymczasowy paszport umożliwiający mu powrót do miejsca stałego pobytu. Dlatego powinien on poinformować konsulat o tym, na kiedy planuje wyjazd z kraju pobytu. Przedstawione wskazówki dotyczące sytuacji zgubiony dowód osobisty co robić,będąc za granicą, powinny uspokoić każdego podróżującego.

1 Art. 4 i 5 Ustawy z dnia 6 sierpnia 2010 roku o dowodach osobistych:  http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20101671131/U/D20101131Lj.pdf.

2 Tamże, Art. 47 ust. 1. 3 Raport ZBP:  https://dokumentyzastrzezone.pl/2020/04/29/raport-infodok-zastrzeganie-utraconych-dokumentow-to-nie-wszystko-uwazajmy-na-nowe-zagrozenia-w-zwiazku-z-koniecznoscia-zostanwdomu/.