Wcześniejsza spłata całości kredytu – czy to się opłaca?
Z powodu niewystarczającej ilości gotówki zwracamy się o kredyt. Jednak bywa, że w trakcie jego spłaty otrzymujemy dodatkowe pieniądze i chcielibyśmy się pozbyć zadłużenia. Czy wcześniejsza spłata całości kredytu to dobry pomysł? Kiedy warto się na nią zdecydować? Co z wcześniejszą spłatą hipoteki?
Czym skutkuje wcześniejsza spłata kredytu?
Kredytobiorców można podzielić na tych, którzy rzetelnie i terminowo regulują każdą ratę i tych, którzy z powodu dosyć luźnego stosunku do zobowiązań, mają problem, aby zmobilizować się do oddania pożyczonych pieniędzy. Są jeszcze ci, którzy lubią szybko pozbyć się długu i dodatkowe środki chcą wykorzystać do pokrycia go w całości. Mogą to zrobić, bo takie jest prawo zarówno kredytobiorcy kredytu bankowego, jak i pożyczkobiorcy w przypadku chwilówki czy innej pożyczki zaciągniętej od instytucji pozabankowej.
Co więcej, należy im się zwrot części poniesionych opłat. Zgodnie z art. 48 ustawy o kredycie konsumenckim konsument ma prawo w każdej chwili spłacić kredyt przed terminem określonym w umowie. Przepisy w kolejnym artykule zapewniają prawo kredytobiorcy do domagania się obniżenie kosztów kredytu z uwagi na przedterminowe uregulowanie długu. Całkowity koszt kredytu powinien ulec obniżeniu o koszty dotyczące okresu, o który skrócono czas obowiązywania umowy. Nawet gdy konsument poniósł je przed tą spłatą.
Tutaj warto też uwzględnić stanowisko Rzecznika Finansowego. W jego ocenie, oprócz ubezpieczenia kredytu, zwrot powinien objąć również proporcjonalną część odsetek, a także wszelkich prowizji, opłat przygotowawczych i administracyjnych, ogólnie wszelkie koszty kredytu.1
Jak banki rekompensują sobie wcześniejszą spłatę kredytu?
Wiadomość od klienta o wcześniejszej spłacie kredytu nie ucieszy banku, zwłaszcza gdy kwota kredytu była wyższa, a okres spłaty długi. Bank zarabia na pożyczaniu pieniędzy, na kosztach kredytowych i jak już wiadomo, w momencie wcześniejszej spłaty traci z uwagi na proporcjonalne pomniejszenie kosztów. Żeby zniechęcić klientów do spłaty, instytucje finansowe często stosują prowizję za wcześniejszą spłatę kredytu. To tzw. prowizja rekompensacyjna, która ma być zarobkiem dla banku. Najlepiej zatem dowiedzieć się, jakie zasady w tej kwestii przewiduje dany bank jeszcze na etapie zawierania umowy. W każdej chwili można to sprawdzić, zaglądając do umowy. Wysokość prowizji może oscylować w granicy 1-3% całości zobowiązania. Przed dokonaniem wcześniejszej spłaty kredytu trzeba sprawdzić, czy taka spłata w całości będzie opłacalna. Każdy przypadek jest inny. W sytuacji, gdy do spłaty zostało już tylko kilka rat, może okazać się, że prowizja przewyższy kwotę pozostałą do spłaty. Bank w każdej sytuacji powinien dokonać wyliczeń dla klienta dotyczących zwrotu kosztów.
Odstąpienie od umowy zamiast wystąpienia o wcześniejszą spłatę kredytu
Przedterminowy zwrot kredytu na chwilę po jego zaciągnięciu można zastąpić odstąpieniem od umowy. To rozwiązanie zwłaszcza dla tych, którzy nie korzystają z kredytu, tylko z chwilówki. Gdy nie minęło jeszcze 14 dni od jej zawarcia, można wycofać się, oddając pożyczone pieniądze. Na rozliczenie z bankiem kredytobiorca ma wówczas 30 dni. Oznacza to, że gdy wniosek o odstąpienie został złożony w maksymalnym terminie, tj. 14 dnia, termin na zwrot kredytu wypadnie na 44 dzień od dnia zawarcia umowy. Trzeba jednak pamiętać, że konieczny jest zwrot odsetek za okres od dnia wypłaty pieniędzy do dnia spłaty długu.
Wcześniejsza spłata kredytu mieszkaniowego
W 2017 roku została wprowadzona ustawa o kredycie hipotecznym. Jej przepisy sporo zmieniły w sprawie zarabiania banków na prowizjach za wcześniejszą spłatę. Ograniczyły jej poziom, ale przy nowych umowach kredytowych, czyli tych zawartych od 22 lipca 2017 roku. Od tej pory umowy kredytów ze zmienną stawką oprocentowania mogą być podstawą do pobrania prowizji za wcześniejszą spłatę w całości tylko przez pierwsze 36 miesięcy okresu kredytowania. Kredytodawca może pobrać prowizję:
- nie większą niż wysokość odsetek, które zostałyby naliczone od spłaconej przed terminem całości kredytu,
- nie większą niż 3% spłacanej kwoty kredytu.
Jeśli do zakończenia umowy o kredyt ze zmienną stopą procentową pozostało mniej niż rok, prowizja nie może być większa niż odsetki, które przypadałyby za okres pozostały do końca umowy.2 Warunki nadpłaty hipotek zaciągniętych przed zmianami w prawie nie uległy zmianie. Zwykle jednak można uchronić się przed prowizją, ponieważ wcześniej banki zwykły stosować zasadę, zgodnie z którą przyjęły, że prowizja jest naliczana przez pierwsze 3 lata lub 5 lat kredytowania. To oznacza, że w większości przypadków można obecnie spłacić kredyt hipoteczny przed terminem bez dodatkowych kosztów. Zanim do tego dojdzie, warto rozważyć, czy nie lepiej zainwestować środki finansowe, a kredyt spłacać jak dotychczas. Warto wtedy porównać zysk z planowanej inwestycji w stosunku do zysku ze spłaty kredytu.
Co zrobić, gdy bank nie zwrócił proporcjonalnej części opłat pobranych przy zawieraniu umowy?
Taka sytuacja, względem stanowiska Rzecznika Finansowego i Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów3, staje się podstawą do wystąpienia do instytucji finansowej z reklamacją. Składając ją, warto powołać się na to stanowisko. W przypadku odrzucenia reklamacji można zwrócić się do Rzecznika Finansowego o interwencję.
Jak oszczędzić na wcześniejszej spłacie kredytu?
Podsumowując, należy stwierdzić, że często wcześniejsza spłata kredytu jest opłacalna. Kredytobiorca nie musi już pamiętać o ratach, odnotował pozytywny wpis w BIK. Trzeba mieć na uwadze, że zobowiązania finansowe są często ciężarem tak finansowym, jak i psychicznym. Uwolnienie się od długu zapewnia poprawę samopoczucia. Żeby sprawdzić opłacalność finansową przedsięwzięcia, warto skupić się na liczbach. Przykładowo, zaciągając kredyt gotówkowy na rok na kwotę 20 tys. zł z oprocentowaniem 7% w skali roku i równymi ratami, trzeba co miesiąc regulować ratę równą 1732 zł. Odsetki to ok. 768 zł, a całkowity koszt kredytu 20 384 zł. Wcześniejsza spłata po 4 miesiącach będzie skutkowała odsetkami na poziomie 320 zł. Oszczędności w tym przypadku to ok. 350 zł, zakładając, że umowa kredytowa nie przewiduje prowizji rekompensacyjnej.
1 https://rf.gov.pl/sprawy-biezace/Zwrot_kosztow_przy_wczesniejszej_splacie_kredytu_____pytania_i_odpowiedzi__22347
2 Art. 40 Ustawy z dnia 23 marca 2017 roku o kredycie hipotecznym oraz o nadzorze nad pośrednikami kredytu hipotecznego i agentami: http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20170000819/U/D20170819Lj.pdf (7.04.2020 r.). 3 https://rf.gov.pl/pdf/Stanowisko_UOKiK_RzF_1605016.pdf