Pożyczka od rodziny – czy trzeba ją zgłaszać?

Zgodnie z polską literą prawa pożyczka od rodziny zarówno oprocentowana, jak i nieoprocentowana musi zostać udokumentowana umową, jeśli wartość transakcji przekracza 1000 zł. Musi być także zgłoszona przez pożyczkobiorcę do Urzędu Skarbowego celem opłacenia należnego podatku od czynności cywilnoprawnych. Istnieją jednak wyjątki.

Wyjątkiem są umowy pożyczki, udzielane przez członka najbliższej rodziny, zaliczanego do tzw. zerowej grupy podatkowej. Należą do niej między innymi małżonek, rodzice, w tym także pasierb, macocha lub ojczym. Dziadkowie, rodzeństwo, wnuki, zstępni, czy opiekunowie wstępni.

Przy tak bliskim stopniu pokrewieństwa pożyczka od rodziny do łącznej kwoty 10434 zł, zgodnie z art. 9 pkt 10 lit. b oraz c ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych jest zwolniona z podatku. I nie musi być nigdzie zgłaszana. Sytuacja ta nie dotyczy pożyczek pomiędzy teściami, zięciami oraz synowymi.

Ponadto kwota 10434 zł dotyczy wszystkich pożyczek z okresu bieżącego aż do pięciu lat poprzedzających rok, w którym miała miejsce ostatnia pożyczka od tego samego członka rodziny.

Jednakże umowy pożyczki pieniędzy na wyższe kwoty mogą zostać również zwolnione z podatku pod pewnymi warunkami.

Warunki uzyskania zwolnienia z podatku

Pierwszym ultimatum jest złożenie deklaracji PCC do właściwego Urzędu Skarbowego w ciągu 14 dni od daty dokonania czynności. Przy czym umowę taką należy udokumentować np. odpowiednio zatytułowanym przelewem bankowym.

Należy również pamiętać, że chociażby jeden dzień spóźnienia w złożeniu deklaracji PCC powoduje utratę zwolnienia. Co generuje powstanie obowiązku zapłaty podatku.

Drugim warunkiem jest zawarcie umowy pożyczki w formie aktu notarialnego i udokumentowania faktem otrzymania pożyczki od rodziny. Dowodem przekazania pożyczki może być przekaz pocztowy lub przelew na rachunek bankowy lub rachunek w spółdzielczej kasie oszczędnościowo kredytowej.

Różnica pomiędzy pożyczką a darowizną

Darowizna jest formą nieodpłatnego przekazania składnika majątku na rzecz innej osoby. Podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn, którego wielkość waha się granicach od 3% do 20% od części darowizny przekraczającej kwotę wolną od podatku.

Darowizny pomiędzy członkami rodziny należącymi do zerowej grupy podatkowej są zwolnione z podatków bez górnej granicy kwotowej.

Natomiast pożyczka w rodzinie polega na przeniesieniu własności określonej sumy pieniędzy na pożyczkobiorcę, który zobowiązuje się do jej zwrotu w określonym terminie zawartym w umowie pożyczki.

Darowizna jest zatem dobrowolnym i bezzwrotny przekazaniem składnika majątku. Pożyczka natomiast podlega zwrotowi w określonym terminie przy oprocentowaniu określonym w umowie pożyczki.

Ponadto pożyczka i darowizna stanowią dwa kompletnie różne aspekty prawne i podlegają odmiennym formom opodatkowania. Pożyczka generuje obowiązek podatkowy od czynności cywilnoprawnych. Darowizna natomiast podlega podatkowi od spadków i darowizn.

Czy pożyczka od rodziny wymaga zgłoszenia?

W przypadku gdy umowa pożyczki dotyczy najbliższych członków rodziny i nie przekracza kwoty 10 434 zł pożyczonej w okresie 5 lat, nie wymaga ona zgłoszenia. I nie podlega opodatkowaniu. Dotyczy to członków rodziny należących do I grupy podatkowej. Zgłoszenia nie wymagają też umowy pożyczki, które zostały zawarte w formie aktu notarialnego.

Umowa pożyczki – czym jest?

Zgodnie z art. 720 §1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny umowa pożyczki jest układem, w którym pożyczkodawca przenosi na własność biorącego pożyczkę określoną kwotę pieniędzy albo rzeczy oznaczonych co do gatunku, a pożyczkobiorca zobowiązuję się do zwrotu przedmiotu umowy w terminie i w wysokości lub stanie określonych umową.

Jak prawidłowo spisać umowę pożyczki?

Każda umowa pożyczkowa powinna zawierać takie informacje jak:

• datę i miejsce zawarcia umowy pożyczki.
• Określenie stron umowy i stopnia pokrewieństwa.
• Dane osobowe i adresowe stron umowy.
• Kwotę pożyczki,
• termin zwrotu pożyczki,
• warunki spłaty zobowiązania.
• I czytelne podpisy pożyczkobiorcy i pożyczkodawcy.

Sprawdź także: Pożyczki dla każdego bez odmowy

Czy pożyczka od rodziny wymaga sporządzenia umowy?

Umowa pożyczki od najbliższej rodziny do kwoty 1000 zł może mieć formę ustną lub pisemną. Natomiast przy wartości przekraczającej powyższą kwotę pożyczki, w przypadku członków rodziny znajdujących się, zgodnie z przepisami prawa, w zerowej grupie podatkowej pożyczka nie wymaga zachowania formy dokumentowej. I może być umową ustną. Z kolei w przypadku pożyczek otrzymanych od rodziny należącej do I grupy podatkowej (teściowie, zięciowie, synowe) istnieje konieczność zachowania formy dokumentowej w postaci zawarcia pisemnej umowy pożyczki. Przy czym kwota pożyczki w łącznej wysokości do 10434 zł nie wymaga składania deklaracji PCC w Urzędzie Skarbowym.

Jak zgłosić pożyczkę w Urzędzie Skarbowym?

Umowę pożyczki można zgłosić, wypełniając formularz PCC-3, który należy złożyć we właściwym Urzędzie Skarbowym osobiście lub przez Internet.

Przy wyborze drugiej metody wystarczy zalogować się w portalu podatkowym i dokonać wyboru odpowiedniego formularza. Po jego wypełnieniu można go wysłać drogą elektroniczną, korzystając z opcji użycia podpisu kwalifikowanego.

Natomiast podatek można zapłacić przelewem na rachunek bankowy właściwego Urzędu Skarbowego lub za pośrednictwem platformy e-Urząd Skarbowy.

Pożyczka od rodziny a podatek PCC

Pożyczki w wysokości przekraczającej łącznie 10434 zł mogą zostać zwolnione z podatku od czynności cywilnoprawnych. Oczywiście pod rygorem złożenia deklaracji do Urzędu Skarbowego i udokumentowania otrzymania pieniędzy.

W przypadku braku dokonywania zgłoszeń pożyczek udzielanych na przełomie 5 lat Urząd Skarbowy w toku kontroli podatkowej ma prawo żądać znacznie wyższego podatku od podstawy opodatkowania pożyczki. Przy czym obowiązek podatkowy każdorazowo spoczywa na pożyczkobiorcy. Pożyczkodawca jest zwolniony z opodatkowania.

Ile wynosi podatek od pożyczki rodzinnej?

Przy zachowaniu zgodności z wymogami prawa i systematycznym zgłaszaniu umów pożyczek, podatek PCC wynosi 0,5% od wartości pożyczonej kwoty pożyczki. Należy jednak pamiętać, że powyższa stawka podatku PCC obowiązuje tylko w przypadku pożyczek zgłoszonych do Urzędu Skarbowego. W przypadku braku dokonania zgłoszenia. I wykrycia powyższego faktu w toku kontroli podatkowej. Stawka podatku od czynności cywilnoprawnych, zamiast 0,5% może wynieść nawet 20% podstawy opodatkowania pożyczki.

Czy można uniknąć podatku PCC?

W przypadku pożyczki zawartej pomiędzy członkami najbliższej rodziny wchodzącymi w skład tzw. podatkowej grupy zerowej obowiązuje zwolnienie od podatku od czynności cywilnoprawnych.

Podatek PCC nie jest również płatny w przypadku pożyczek zawartych pomiędzy członkami rodziny, którzy z definicji znajdują się w I grupie podatkowej. I kwota pożyczki nie przekracza łącznie 10434 zł pożyczanych w okresie 5 lat.

Obowiązek podatkowy powstaje przy pożyczkach przekraczających pułap kwoty 10434 zł z pewnym wyjątkiem.

Zwolnienie od podatku przysługuje bowiem przy pożyczkach przekraczających limit 10434 zł. Pod warunkiem złożenia deklaracji PCC do właściwego Urzędu Skarbowego w nieodwołalnym terminie 14 dni od daty dokonania czynności. I przy udokumentowaniu uzyskania pożyczki przez pożyczkobiorcę przelewem otrzymanym na rachunek bankowy. Rachunek prowadzony w spółdzielczej kasie oszczędnościowo kredytowej bądź przekazem pocztowym.

Natomiast konieczność zapłacenia podatku nieodwołalnie następuje przy niedochowaniu terminu 14 dni.

Pożyczka od rodziny — co warto wiedzieć?

Wedle przepisów prawa pożyczka otrzymana od rodziny wiąże się z takimi samymi konsekwencjami prawnymi jak w przypadku pożyczki zawartej z osobą obcą. W związku z tym umowa taka powinna zawierać wszelkie dane gwarantujące prawidłowość umowy pożyczki oraz czytelne podpisy stron.

Ponadto osoba udzielająca pożyczki nie może domagać się oprocentowania niezgodnego z prawem, czyli wyższego niż wskazane w ustawie antylichwiarskiej.

I – co więcej – pożyczka od członka rodziny jest możliwa tylko i wyłącznie w przypadku osób pełnoletnich. Posiadających pełną zdolność do czynności cywilnoprawnych.

Poza tym umowę pożyczki można uznać za nieważną w przypadku, gdy pożyczkobiorcą jest członek rodziny będący w związku małżeńskim, w którym nie ma rozdzielności majątkowej. I nie posiada on zgody współmałżonka na zaciągnięcie zobowiązania.

Czy pożyczkę od rodziny trzeba zgłaszać – wskazówki końcowe

Umowa pożyczki zobowiązuje pożyczkodawcę określonej kwoty pieniędzy do przeniesienia własności powyższej kwoty na pożyczkobiorcę. Natomiast biorącego pożyczkę obarcza zwrotem na warunkach ustalonych w umowie.

Jednakże pożyczki od rodziny bardzo często nie przyjmują oficjalnej formy. Zwłaszcza gdy jest to jednorazowa pożyczka. Warto jednak zadbać o zachowanie procedur nakazanych prawem. Zaniechanie zawarcia umowy może się bowiem mścić zarówno na pożyczkobiorcy, jak i pożyczkodawcy.

Ponieważ w razie pogorszenia się stosunków rodzinnych pożyczkodawca na podstawie umowy ma prawo zażądać zapłaty należności wynikających z umowy. Przy czym niezwykle istotnym elementem umowy jest udokumentowanie otrzymania pożyczki przez pożyczkobiorcę np. przekazem pocztowym.

Natomiast biorącym pożyczkę umowa gwarantuje przede wszystkim spokój, że warunki spłaty zawarte w umowie nie ulegną zmianie nawet w razie wybuchu rodzinnego konfliktu.

Warto zatem zadbać o formalną stronę pożyczki i zapłacić podatek PCC nawet przy olbrzymim stopniu zażyłości w rodzinie. Ponieważ życie pisze rozmaite scenariusze, a oficjalna umowa chroni obydwie strony.